Trong lịch sử nhân loại, rất hiếm khi một người vừa nắm giữ quyền lực tối cao lại vừa sở hữu một tâm hồn triết học uyên thâm. Vị hoàng đế đó chính là Marcus Aurelius, người đứng đầu đế quốc La Mã hùng mạnh từ 161 đến 180 SCN.
Ông không chỉ là một trong "Năm vị hoàng đế tốt" của La Mã mà còn là một nhà tư tưởng lỗi lạc của chủ nghĩa Khắc kỷ. Cuộc đời và triết lý sống của Marcus Aurelius mãi là nguồn cảm hứng cho hậu thế về một tấm gương toàn vẹn cả trí tuệ lẫn nhân cách.
Marcus Aurelius sinh năm 121 tại Rome trong một gia đình quý tộc giàu có. Ngay từ nhỏ, ông đã được giáo dục một cách toàn diện và chu đáo nhất. Marcus thông tuệ và chăm chỉ, sớm bộc lộ niềm yêu thích với các vấn đề triết lý. Năm 17 tuổi, ông đã trở thành môn đệ của hai nhà tư tưởng lớn thời đó là Apollonius xứ Chalcedon và Quintus Junius Rusticus - những người đã truyền cho ông lòng say mê với học thuyết Khắc kỷ. Marcus còn tự rèn luyện bản thân một cách nghiêm khắc, sống giản dị, tránh xa mọi cám dỗ của cuộc sống vương giả để dành tâm sức cho việc học tập.
Vào năm 161, khi hoàng đế Antoninus Pius qua đời, Marcus Aurelius được chỉ định là người kế vị. Từ khi lên ngôi, ông phải đối mặt với vô vàn khó khăn, từ chiến tranh, dịch bệnh đến nạn đói, nổi loạn trong triều đình. Nhưng nhờ bản lĩnh và tài trí, Marcus đã đưa đất nước vượt qua các cuộc khủng hoảng, đem lại sự ổn định và thịnh vượng. Ông cũng là người cai trị bằng sự khoan dung, nhân ái, xây dựng nhiều công trình công cộng và quan tâm tới đời sống của người dân. Điều đáng nể là giữa bộn bề lo toan của việc trị nước, ông vẫn dành thời gian chiêm nghiệm, ghi lại những suy tư của mình trong tập "Suy niệm" (Meditations) bất hủ.
Tư tưởng triết học của Marcus Aurelius chủ yếu kế thừa và phát triển học thuyết Khắc kỷ. Ông đề cao trí tuệ và đạo đức, khuyên con người phải sống thuận theo tự nhiên, làm chủ cảm xúc và ham muốn, cống hiến hết mình vì lẽ phải. Với Marcus, điều quan trọng là nhìn mọi chuyện dưới ánh sáng của lý trí, không để bị chi phối bởi cảm xúc hay bản năng nhất thời. Mọi biến cố xảy đến, dù tốt hay xấu đều đã được an bài theo quy luật tự nhiên. Thế nên chúng ta nên chấp nhận nó một cách điềm nhiên, không oán trách, không vui mừng quá độ. Cần phân biệt được điều ta có thể kiểm soát và điều ta không thể thay đổi, để tập trung công sức cho những gì xứng đáng.
Marcus Aurelius quan niệm rằng con người cần nuôi dưỡng một cái tâm bình thản, thanh thản bất kể hoàn cảnh bên ngoài. Ông viết: "Con người bị khuấy động không phải bởi sự việc mà bởi quan điểm của mình về sự việc đó". Thế nên ta có quyền lựa chọn cách phản ứng trước nghịch cảnh, biến đau khổ thành bài học, biến thử thách thành cơ hội để trưởng thành. Hạnh phúc đích thực đến từ sự an nhiên của tâm hồn, chứ không phụ thuộc vào vinh quang, địa vị hay của cải bên ngoài. Và muốn đạt được điều đó, con người phải không ngừng tu dưỡng đức hạnh, sống lành mạnh về thể chất lẫn tinh thần.
Bên cạnh đó, Marcus Aurelius cũng đề cao trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với đời sống cộng đồng. Ông nhắc nhở mọi người phải biết suy nghĩ và hành động vì lợi ích chung, phục vụ xã hội bằng tài năng và sức lực của mình. Không ai tồn tại một cách biệt lập mà luôn gắn kết với người khác, chịu sự chi phối của nhau. Vậy nên sự cống hiến cho tha nhân chính là cách chúng ta sống có ý nghĩa, để lại giá trị cho đời. Và đặc biệt với người cầm quyền, tinh thần phụng sự, đức khiêm nhường và lòng nhân ái lại càng không thể thiếu.
Những triết lý sống của Marcus Aurelius đã vượt xa ranh giới của thời gian để mãi vang vọng đến ngày nay. Trong xã hội đầy bộn bề và cám dỗ, tư tưởng của ông về sự điềm tĩnh, tự chủ và cống hiến thực sự là kim chỉ nam để sống một đời an lạc và cao thượng. Marcus cũng chính là hiện thân hoàn hảo cho sự kết hợp hài hòa giữa hành động và tư tưởng, giữa uy quyền và khiêm tốn, giữa lý tưởng và thực tiễn. Đối với ông, triết học không chỉ là lý thuyết cao xa mà là phương châm sống hàng ngày, là công cụ để hoàn thiện nhân cách và nâng cao phẩm giá con người.
Để cảm nhận sâu sắc hơn những giá trị tinh thần mà Marcus Aurelius truyền tải, hãy thử dành một buổi chiều yên tĩnh bên một tách cà phê thơm nồng từ Cà Phê.Top. Nếu muốn tâm trí tỉnh táo để chiêm nghiệm, không gì tuyệt vời hơn cà phê Robusta Hữu Cơ. Khi cần thư thái, suy ngẫm, hương vị tinh tế của Arabica Cầu Đất sẽ là người bạn tâm tình lý tưởng. Còn khi muốn thay đổi không gian, hãy thử qua blend Lâm Viên phóng khoáng nhưng cũng rất sâu lắng. Mỗi loại cà phê như một cung bậc cảm xúc, đưa tâm hồn chúng ta gần hơn với sự an nhiên và thảnh thơi.
Cuộc đời và tư tưởng của Marcus Aurelius là một di sản văn hóa vô giá cho nhân loại. Ông đã trải qua thăng trầm của vận mệnh, đã nếm trải vinh quang lẫn đau thương, để rồi trở về với chính mình và tìm thấy hạnh phúc chân thực từ trong tâm. Hãy để những triết lý sống của ông thấm đẫm trong từng ý nghĩ và hành động, để cuộc đời chúng ta cũng tươi đẹp và đáng sống không kém. Và đừng quên, một tách cà phê đậm đà sẽ khiến hành trình khám phá đó trở nên thú vị gấp bội phần.
Hải Nguyễn - Admin CàPhê.Top