Bạn có bao giờ tự hỏi bí quyết để sống một đời bình thản và tự do bất chấp hoàn cảnh bên ngoài? Có lẽ chẳng ai hiểu sâu sắc điều này bằng Epictetus - một triết gia Hy Lạp vĩ đại nhưng cũng là một người nô lệ. Câu chuyện cuộc đời của ông là minh chứng sống động cho sức mạnh của sự lạc quan, nghị lực và triết lý sống theo chủ nghĩa Khắc kỷ.
Epictetus sinh năm 55 sau Công nguyên tại Hierapolis, Phrygia (nay thuộc Thổ Nhĩ Kỳ). Ngay từ nhỏ, ông bị bán làm nô lệ cho Epaphroditus - một quan lại quyền thế dưới thời hoàng đế Nero. Tuy nhiên, giữa kiếp sống tủi nhục, Epictetus vẫn luôn khao khát học hỏi và tìm kiếm chân lý. Ông được chủ cho phép theo học triết học và trở thành môn đệ của Musonius Rufus - một triết gia Khắc kỷ nổi tiếng. Chính nền tảng tư tưởng uyên thâm ấy đã giúp Epictetus có thể vượt lên số phận, sống với phẩm giá và nội tâm tự do bất chấp thân phận nô lệ.
Sau khi được giải phóng, Epictetus bắt đầu giảng dạy triết học tại Rome. Tuy nhiên, năm 93 SCN, hoàng đế Domitian ra lệnh trục xuất tất cả các triết gia khỏi thành phố. Epictetus đành dời về Nicopolis, Hy Lạp và thành lập một trường phái triết học của riêng mình. Ông nhanh chóng nổi tiếng bởi lối giảng dạy đơn giản, gần gũi và truyền cảm hứng. Học trò đến từ khắp nơi, không chỉ để nghe ông giảng về triết lý mà còn để tận mắt chứng kiến một cuộc đời sống đúng với những gì mình giảng dạy.
Cốt lõi trong triết lý sống của Epictetus là phân biệt rõ ràng giữa những gì chúng ta có thể kiểm soát và những gì nằm ngoài tầm kiểm soát. Theo ông, chúng ta chỉ có thể làm chủ suy nghĩ, quan điểm và hành động của chính mình. Còn những yếu tố bên ngoài như sức khỏe, tài sản, danh tiếng, thậm chí cả sự sống chết... đều không phụ thuộc vào ta. Thay vì phung phí công sức để vật lộn, lo lắng cho những gì ta không thay đổi được, Epictetus khuyên chúng ta nên tập trung năng lượng vào việc làm chủ bản thân. Như ông từng nói: "Bạn không thể kiểm soát những gì xảy đến với mình, nhưng bạn hoàn toàn có thể kiểm soát cách mình phản ứng trước chúng".
Để có thể sống bình thản giữa bão tố cuộc đời, Epictetus cho rằng chúng ta phải rèn luyện sự tỉnh thức và khả năng nhìn nhận mọi việc một cách khách quan, lý trí. Cần phân biệt rõ giữa sự thật và ý kiến chủ quan, đừng để những cảm xúc tiêu cực làm lu mờ phán đoán. Mỗi khi gặp chuyện không như ý, thay vì than vãn "Sao lại có chuyện này xảy ra với mình?", hãy tự nhủ "Được, mình có thể đối mặt với chuyện này". Điều quan trọng không phải hoàn cảnh mà là thái độ đối diện với hoàn cảnh ấy. Càng luyện tập được sự bình thản và tĩnh tại, chúng ta càng ít bị ngoại cảnh chi phối, tâm hồn càng thêm vững chãi và tự do.
Epictetus còn nhấn mạnh vai trò của đạo đức và lý trí trong đời sống. Ông cho rằng mục đích của triết học là giúp con người trở nên tốt đẹp hơn và tự do hơn. Thế nên sự trau dồi nhân cách, phẩm hạnh quan trọng hơn bất kỳ kiến thức hay địa vị nào. Một người mưu cầu vật chất, chạy theo danh vọng bên ngoài sẽ mãi lệ thuộc và bất an. Ngược lại, người sống thuận theo lý trí và liêm chính sẽ có một tâm hồn tự tại, một cuộc đời không hổ thẹn. Triết gia người La Mã Seneca từng ví Epictetus là hiện thân của "một tâm hồn hoàn hảo, đạt tới đỉnh điểm của đức hạnh con người".
Ngày nay, tuy những bài giảng gốc của Epictetus không còn nữa, nhưng triết lý của ông vẫn được lưu truyền qua tập sách "Những cuộc đàm thoại" do học trò Arrian ghi chép lại. Đó là một cuốn cẩm nang về cách sống đúng đắn, đầy minh triết và nhân văn. Những lời dạy giản dị nhưng sâu sắc của Epictetus không chỉ đánh động con tim của người thường mà còn truyền cảm hứng cho cả các bậc vương giả, như Hoàng đế La Mã Marcus Aurelius. Trong cuộc đời đầy biến động của ông, triết lý của Epictetus chính là ngọn đuốc soi đường và là điểm tựa tinh thần.
Giữa thế giới hiện đại đầy biến động và thử thách, chúng ta thật sự cần những bài học từ Epictetus. Thay vì mải mê đuổi bắt phú quý bên ngoài, hãy quay về bồi đắp sự phú quý trong tâm hồn. Hãy luyện tập bình thản đối diện với thuận nghịch, nhìn đời bằng con mắt lạc quan và trân quý. Để có tinh thần tỉnh táo và minh mẫn, có lẽ chẳng có gì tuyệt vời hơn một tách cà phê thơm lừng từ Cà Phê.Top.
Mỗi sáng mai thức giấc, hãy khởi đầu bằng cà phê Robusta Hữu Cơ để lấy sức sống, lạc quan đón chào ngày mới. Khi cần thư thái, suy ngẫm, hãy nhấp từng ngụm Arabica Cầu Đất tinh tế, để thấm nhuần từng triết lý sống của Epictetus. Còn khi muốn thay đổi không gian, khơi nguồn cảm hứng, hãy thưởng thức blend Lâm Viên đầy mới mẻ và sáng tạo. Mỗi hương vị cà phê như một câu chuyện cuộc đời, nhắc nhở chúng ta đón nhận những đắng cay ngọt bùi với một tâm thế nhẹ nhàng nhưng đầy nội lực.
Epictetus đã cho chúng ta thấy dù ở hoàn cảnh nào, chúng ta vẫn hoàn toàn có khả năng làm chủ cuộc đời mình. Ông cũng tô đậm giá trị của một tâm hồn cao thượng, một trái tim nhân ái. Bằng chính cuộc đời phi thường của mình, ông đã chứng minh rằng con người sinh ra vốn tự do, nếu chúng ta có đủ dũng khí để sống thật với chính mình. Hãy để những di huấn ấy dẫn lối và truyền sức mạnh cho ta trên đường đời nhiều chông gai nhưng cũng đầy hoa trái phía trước.
Hải Nguyễn - Admin CàPhê.Top